Het plan om de voormalige HBS aan de Zocherstraat een woon-bestemming te geven en het binnenterrein daarachter te bebouwen met woningen wordt door professor Vincent van Rossem gekenmerkt als “roofbouw”. 

Professor van Rossem is architectuur-historicus van de gemeente Amsterdam en hoogleraar monumenten en stedenbouwkundige vraagstukken aan de UvA, van de periode sinds de negentiende eeuw en in het bijzonder de stad Amsterdam. Wij vroegen hem naar zijn mening over het bouwplan. Hieronder staat zijn antwoord.

Het Vondelpark is een groene oase in een zeer dicht bebouwde stedelijke omgeving. Het negentiende-eeuwse Amsterdam is arm aan parkruimte. Pas later, met het Algemeen Uitbreidingsplan (1935), zou de recreatie van de stedeling een plaats krijgen in het stedenbouwkundig denken.

Het is dus begrijpelijk dat iedereen aan het Vondelpark wil wonen, met een voordeur in een stedelijke omgeving en een achterdeur aan het groen. Toch kan niet iedereen aan het Vondelpark wonen. Dan wordt het park tenslotte omringd door een massieve muur bebouwing. Daarom zou het verstandig beleid zijn om bouwplannen rond het Vondelpark niet te faciliteren. In feite is er nu geen sprake van beleid, men voert een ondoordachte incidentenpolitiek, telkens lukt het weer om met kleine slimme plannetjes roofbouw te plegen op de ruimte rond het park.

De plannen voor woningbouw op het binnenterrein tussen de Zocherstraat en de Frederiksstraat en de herbestemming van een ideaal gesitueerd schoolgebouw zijn weer een schoolvoorbeeld van slecht stedenbouwkundig beleid rond het Vondelpark. De onderwijsfunctie zou gekoesterd moeten worden. Herbestemming tot woningen en privéverkaveling van een semi-openbaar binnenterrein langs de toch al te dicht bebouwde noordgrens van het park kan alleen maar gekenmerkt worden met het woord roofbouw.

Het is betreurenswaardig dat het gebouw van de voormalige Vijfde Hogere Burgerschool een
woonbestemming krijgt. Het is ideaal gesitueerd voor onderwijs, met veel licht en vooral frisse lucht voor de leerlingen. Er zal in de toekomst meer en meer vraag zijn naar onderwijsruimte in de stad. De tijd dat ouders met kinderen naar buitenwijken en randgemeentes verhuisden ligt achter ons. Dat heeft in de oude binnenstad al geresulteerd in een nijpend gebrek aan onderwijsvoorzieningen omdat ook daar in het verleden op grote schaal schoolgebouwen herbestemd zijn tot woongebouwen. Het gebouw is een gemeentelijk monument, geheel terecht want het is een schitterend ontwerp van de Dienst der Publieke werken uit 1916, waarschijnlijk gemaakt door de bekende Amsterdamse School architect G.J. Rutgers. De openbare functie van het gebouw gaat nu verloren, zodat de fraaie binnenruimten alleen nog maar bewonderd kunnen worden door degenen die geld genoeg hebben om een duur appartement te kopen.

Resumerende kan gesteld worden dat de gemeentelijke overheid in deze kwestie ernstig tekort schiet in haar taak om het algemeen belang te dienen. Men faciliteert een ontwikkelaar die alleen zijn eigen belang dient en slechts enkelen kunnen genieten van het resultaat. De openbare functie van een belangrijk gebouw gaat verloren en de rand van het Vondelpark wordt weer minder groen. Prof. Dr. V.T. van Rossem Hoogleraar monumenten en stedenbouwkundige vraagstukken van de periode sinds de negentiende eeuw, in het bijzonder de stad Amsterdam.

UvA.  Amsterdam 29 juli 2014

Monumentbeschrijving van Zocherstraat 23

Zie ook:  www.amsterdamsebinnenstad.nl/binnenstad/183/interview.html